Jean Genet:Η γοητεία του περιθωρίου.

Ένας άνθρωπος σίγουρα διχαστικός για τα κοινωνικά μας "καθωσπρέπει",ο Ζαν Ζενέ θεατρικός συγγραφέας,σκηνοθέτης,ποιητής στα νιάτα του και αναμφισβήτητα μια ύπαρξη της αντίδρασης,γεννήθηκε στα 1910 και πέθανε το 1986,μόνος,σε ένα δωμάτιο ξενοδοχείου στο Παρίσι.Η ζωή του από μικρή ηλικία χαρακτηριζόταν από έλλειμμα κοινωνικής αποδοχής,στοιχείο καθοριστικό για την πορεία της ζωής του σε όλους τους τομείς.Ο "παραβατικός" Ζενέ δημιουργεί με την φαντασία του τους δικούς του χαρακτήρες,σύμβολα των εχθρών του με μοναδικό στόχο να τους καταστρέψει.Βασίλισσες,επίσκοποι,στρατηγοί,αφεντικά,όλα τα στοιχειά της εξουσίας που τον απαρνιόντουσαν και απαρνιόταν,αρχικά τα έχτιζε και στη συνέχεια μέσω μιας διαδικασίας τελετουργικού χαρακτήρα συνήθιζε να τα συνθλίβει μέσα από την άγρια ομορφιά των σελίδων του.Τα θύματα των έργων του συναντούν τη σκληρότητα της μοίρας τους στο πρόσωπο ανθρώπων καθημερινών,αδικημένων,στην εικόνα του περιθωρίου και της άλλης πλευράς του αστικού αφρού,σε όλα αυτά που το κοινωνικό μας προσωπείο έχει δημιουργήσει για να καλύπτει τα εξουσιαστικά του απωθημένα.Έτσι,η "βρωμιά" εκδικείται για αυτήν την κοινωνική προδοσία την οποία ο μόνος τρόπος να ξεπλύνει είναι με αίμα.Ως ένας ιδιότυπος χειρουργός αποκαλύπτει την ενδότερη όψη του όντος των σύγχρονων δυτικών κοινωνιών,συστημάτων και τρόπου σκέψης,την οποία κανενας δεν τολμά να κρίνει για να μη κριθεί,διεισδύοντας στα τρίσβαθα της ανθρώπινης ψυχής και φέρνοντας στην επιφάνεια μια επαχθέστερη αλήθεια-μια χειρότερη αλήθεια-αποκαλυπτόμενη  στην φαινομενικότητα των ρόλων των έργων του και στο ίδιο το σκοτάδι που κρύβουν οι ανθρώπινες φιγούρες..
Το παιχνίδι με το φύλο των χαρακτήρων του,τις μάσκες,το "ον" και την όψη,το εξωπραγματικό και τη φαινομενικότητα καταλήγει στον εκμηδενισμό της ύπαρξης και στην αποθέωσή της συγχρόνως.Η εικόνα αντλεί την αιτιότητα της ύπαρξής της από την ίδια της την ύπαρξη και το "ον",χωρίς να παύει να τίθεται σαν απόλυτη πραγματικότητα,γίνεται εφήμερο.
Το έργο του,πολυσχιδές και δημιουργικό τεχνασμάτων αποκαλυπτικών,θα μπορούσε να χαρακτηρισθεί ως μια ιδιοφυής προσπάθεια απογύμνωσης της πραγματικότητας.Ο γλαφυρός ρεαλισμός που το χαρακτηρίζει χρησιμοποιεί μάσκες,οι οποίες όμως είναι αυτές που αποκαλύπτουν εκτός από τη σημασία της σκοπιμότητας της ύπαρξής τους,αυτό που όντως κρύβουν πίσω τους,μέχρι το τελευταίο να εκδηλωθεί ενδοσκοπικά και να εξωτερικευθεί πρακτικά με τη δολοφονία του κοινού τόπου που τόσο ταλαιπώρησε τον συγγραφέα σε όλη του τη ζωή.
Η καταδίκη της αστικής μπουρζουαζίας και η  επίπονη αφαίμαξή της,τον γοητεύουν.Μέχρι και στα εγκλήματα των ναζί κατορθώνει να δει αυτό το χτύπημα/εκδίκηση στην αστική τάξη και την ψευτοηθική της.
Η ιδιαίτερή αυτή αισθητική της αντίθεσης που εισάγει ο Ζενέ εκδηλώνεται στον χαρακτήρα του,ο οποίος με τη σειρά του αποτυπώνεται σε αυτό που ονομάζουμε θέατρο του παραλόγου,σε μια έμπρακτη δημιουργική της απώλειας της τάξεως,διαδικασία η οποία φέρνει στο φως την ουσία των πραγμάτων μέσω της πτώσης του παντοδυνάμου της απολυτότητας,μέσω της κυριαρχίας της δημιουργίας και της εναλλαγής των ανακλώμενων νοημάτων.

                                                «Ο καταδικασμένος σε θάνατο» (1942).

Michel Foucault & Jean Genet.

Τρομοκράτες,ναζί,δολοφόνοι,ληστές,προδότες,δούλοι,μαύροι,ομοφιλόφιλοι,απατεώνες,λωποδύτες,κατάδικοι είναι για τον Ζενέ οι ήρωές του και αυτοί που ανατρέπουν την κυρίαρχη ιουδαιοχριστιανική ηθική η οποία αποτελεί απλά έναν εμπρηστικό στόχο για τον ίδιο.

"Άγιος Ζενέ,Κωμωδός και Μάρτυρας":
Το βιβλίο του Jean-Paul Sartre για τον Genet.

Ο Ζενέ μας ξαναθυμίζει τη γοητεία του εγκλήματος,την καθαρτικότητα της αμαρτίας και το απατηλό της παραβατικότητος σε έναν κόσμο που λόγω της φαινομενικότητας των πάντων τα νοήματα μας εξαπατούν σε επίπεδο ορισμών με την ψευδαίσθηση που μας δίνουν για την ορθή λειτουργικότητα μιας ρημαγμένης καθεστηκυίας τάξης πραγμάτων:
Ο Ζαν Ζενέ δεν είναι τίποτε άλλο παρά ο συγγραφέας της κοινωνικής ανταρσίας και ανατροπής.


Ιωάννης Θ. Αβαρκιώτης.