Του Δημήτρη Καραντώνη - Τάσση
Στην Ελληνική γλωσσική πραγματικότητα ο όρος ‘‘κοινωνικός φιλελευθερισμός’’ ταυτίζεται αναπόδραστα με το οικονομικό σύστημα, ενώ μια άλλη κυριότερη πτυχή του παραμένει στην αφάνεια. Βέβαια η σύγχυση είναι εύλογη καθώς είναι δύσκολη η απόδοση του ‘‘social libertarian’’ στην Ελληνική γλώσσα, άλλωστε μια έννοια που αναφέρεται σε μια κοινωνία, ανεξάρτητα από το πολιτικό – οικονομικό της σύστημα, ορίζεται με βάση την ήδη διαμορφούμενη σε αυτήν πραγματικότητα. Η Ελληνική κοινωνία των στεγανών και ξερών εννοιών είναι δύσκολο να δεχτεί μια τέτοια έννοια, με αποτέλεσμα και οι πραγματικά κοινωνικά φιλελεύθεροι να μην μπορούν να πουν εν τέλει τι είναι ;
Κατ’ αρχάς μια πρώτη απόδοση του όρου ‘‘Social Libertarianism’’, ώστε να αποφευχθεί η σύγχυση με τον κοινωνικό οικονομικό φιλελευθερισμό, είναι η κοινωνική ελευθεριότητα. Ήδη από την πρώτη ανάγνωση η έννοια αυτή έχει παρεξηγηθεί και απορριφθεί από μεγάλες μάζες της Ελληνικής κοινωνίας, ενώ από γλωσσολόγους μπορεί να χαρακτηριστεί ένας αδόκιμος όρος που εν τέλει μπορεί να οδηγήσει σε διαστρεβλώσεις του περιεχομένου του κοινωνικού φιλελευθερισμού. Από την άλλη πλευρά η έννοια ‘‘social’’ για να χαρακτηρίσει μια ιδεολογία στην Ελλάδα (Ευρώπη) παραπέμπει σε έναν αστικό μποεμισμό που συνδέεται αβίαστα με αριστερά σχήματα και ιδεολογίες. Η κατάσταση, όμως, είναι πολύ διαφορετική. Μέσω αυτού του άρθρου γίνεται μια προσπάθεια ουσιαστικής κατανόησης του κοινωνικού φιλελευθερισμού, ως μια ιδεολογία έκφρασης μιας κοινωνίας που έχει καταρρίψει τα στεγανά της και έχει καταφέρει να αναδείξει τα πραγματικά κοινωνικά προβλήματα.
Οπότε τι είναι τελικά ο κοινωνικός φιλελευθερισμός ; Ο κοινωνικός φιλελευθερισμός είναι η απελευθέρωση του ατόμου μέσα στο κοινωνικό γίγνεσθαι και αυτοπροσδιορισμός του βάσει των προσωπικών του εκφάνσεων και όχι μια ετεροκαθοδηγούμενης κρατούσας κοινωνικής ηθικολογίας. Και λέω ηθικολογία εν γνώσει των γραφομένων μου. Και αυτό γιατί η ηθική χρειάζεται, η γνήσια ανόθευτη κοινωνική ηθική, όπως πραγματώνεται, σε ένα πιο ρεαλιστικό επίπεδο, μέσω των νομοθετημάτων της Πολιτείας, είναι αυτοί που θέτει το ‘‘ταβάνι’’ της προσωπικής έκφρασης. Και εν τέλει είναι αυτή που εγγυάται αυτήν ακριβώς την κοινωνική αυτοδιάθεση. Η ηθική αυτή δεν είναι τίποτα άλλο από τα πανανθρώπινα ατομικά και κοινωνικά δικαιώματα.
Επιχειρώντας μια πρώτη ‘‘σχολική’’ προσέγγιση ο νους πάει εύκολα στο συμπέρασμα ότι ο κοινωνικός φιλελευθερισμός αφορά μόνο συγκεκριμένες σεξουαλικές συμπεριφορές. Σε καμία περίπτωση ο κοινωνικός φιλελευθερισμός δεν είναι αυτό. Είναι σίγουρα μέρος του, αλλά σε καμία περίπτωση δεν είναι ο εν τοις πράγμασι ορισμός του. Παραδείγματος χάριν ο πολιτικός γάμος, το σύμφωνο ελεύθερης συμβίωσης, τα προγαμιαία συμβόλαια είναι ακριβώς εκφάνσεις του κοινωνικού φιλελευθερισμού. Αλλά ο κοινωνικός φιλελευθερισμός δεν σταματά εκεί και μπορεί να περιλάβει έννοιες που ποτέ δεν είχαν, τουλάχιστον στην Ελλάδα, δεν είχαν αναπτυχθεί μέσω αυτού. Μια τέτοια έννοια είναι το κάπνισμα. Το τσιγάρο είναι ένα νόμιμο προϊόν, το οποίο είναι άρρηκτα συνδεδεμένο με την κουλτούρα και την καθημερινότητα πολλών λαών. Οπότε κανένας δεν μπορεί εν ριπή οφθαλμού να εξαφανίσει από το κοινωνικό προσκήνιο τους καπνιστές και να τους ‘‘εξορίσει’’ σε γωνίες καπνιζόντων πάνω από παραγεμισμένα τασάκια. Από την άλλη δεν είναι, στο ίδιο context, ορθό οι καπνιστές να εκδιώκουν και να εξαναγκάζουν σε παθητικό κάπνισμα τους μη καπνιστές. Και αυτό γιατί η διαστρέβλωση του κοινωνικού φιλελευθερισμού οδηγεί σε μη επιθυμητές ακρότητες. Αναφορικά λοιπόν με το κάπνισμα με όρους κοινωνικού φιλελευθερισμού υπάρχουν οι καπνιστές και οι μη καπνιστές. Με διαστρεβλωμένο τον κοινωνικό φιλελευθερισμό σε αυτόν τον τομέα υπάρχουν και οι αντικαπνιστές, η οποία είναι μια ‘‘ακραία’’ ομάδα που στρέφεται εναντίον μιας άλλης ομάδας.
Γίνεται, λοιπόν, εύκολα κατανοητό ότι ο κοινωνικός φιλελευθερισμός δεν είναι μια άκαμπτη ιδεολογία, αλλά μια στάση ζωής που λαμβάνει διαφορετικό νόημα ανάλογα του status quo σε μια κοινωνία και των ιδιαίτερων χαρακτηριστικών κάθε ατόμου και κάθε κοινωνικής ομάδας. Ο κοινωνικός φιλελευθερισμός είναι, ενδεχομένως, η μόνη υγιής δύναμη που θα καταστήσει μια κοινωνία βιώσιμη, μια κοινωνία συνεκτική, μια κοινωνία χωρίς στεγανά, μια κοινωνία χωρίς ακρότητες. Μια κοινωνία που απελευθερώνει και δεν καταπιέζει. Είναι άραγε η Ελλάδα έτοιμη να δεχτεί μια τέτοια κοινωνία ;
(Σημαία των LGBT δικαιωμάτων στην Μύκονο)
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου